Gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje w całej Europie i na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie. Rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie poza tym obszarem. W Polsce jest gatunkiem pospolitym. Występuje pospolicie przy drogach, na miedzach.
Pokrój: Rozrasta się w duże kępy przy pomocy krótkich kłączy. Cała roślina wydziela silną woń, przypominającą nieco zapach kamfory, co dla wielu osób jest odstręczające.
Łodyga: Sztywna, do 1.5 m wysokości o czterokanciastym przekroju.
Liście: Duże, pierzastosieczne, dolne pierzastowcinane, górne wcinanopiłkowane, skrętoległe.
Kwiaty: Baldachokształtny (podbaldach), składający się ze spłaszczonych koszyczków, w których znajdują się brzeżne kwiaty wyłącznie żeńskie, pomarańczowożółte, rurkowe jednostronnie ścięte, wewnętrzne, rurkowate, obupłciowe, nieco jaśniejsze. Kielich w postaci błoniastego rąbka.
Owoc: Pięciożeberkowa niełupka.
Surowiec zielarski: Kwiat wrotyczu, olejek wrotyczowy. Kwiaty wrotyczu zawierają od 1 do 1,5% olejku, którego głównymi składnikami są tujon, izotujon, kamfora, borneol oraz gorzki lakton – tanacetyna i flawonidy: akacetyna i luteolina.
UWAGA: Cała roślina jest toksyczna. W wyniku przekrwienia narządów może spowodować poronienie
Działanie
- Roślina była stosowana dawniej do spędzania płodu.
- Do leczenia histerii.
- Do pobudzania menstruacji.
- Przy stłuczeniach, zwichnięciach, reumatyzmie i chorobach skóry.
- Do zwalczania robaków obłych w układzie pokarmowym. Była w tym skuteczna, jednak w koniecznych do tego celu ilościach miała już działanie trujące dla człowieka.
- Obecnie jest stosowana jako domieszka do leków zewnętrznego stosowania we wszawicy głowowej i łonowej.
- Wyciąg alkoholowy z kwiatów wrotyczu stosowany jest do nacierania w bólach gośćcowych i artretycznych.
Zapach wrotyczu, przypominający zapach kamfory skutecznie odstrasza owady. Odwar z ziela nadaje się do ekologicznego zwalczania stonki ziemniaczanej i mszyc.