Gatunek rośliny z rodziny bobowatych, występujący dość powszechnie w Europie i umiarkowanej strefie Azji. W Polsce jest rośliną rzadką.
Siedlisko: rzydroża, suche łąki.
Pokrój: Półkrzew o wysokości do 60 cm i nieprzyjemnym zapachu. Przeważnie nie wytwarza rozłogów.
Łodyga: Zdrewniała, rozgałęziona, zazwyczaj ogruczolona i owłosiona, ze skróconymi pędami przekształconymi w ciernie (często dwudzielne).
Liście: Trójlistkowe z przylistkami. Listki owalne, tępo piłkowane, drobne.
Kwiaty: Grzbieciste motylkowe, ciemnoróżowe. Wyrastają po 1-3 w kątach górnych liści. Mają tępy żagielek, nieco tylko dłuższy od skrzydełek i łódeczki. Kwitnie od czerwca do września.
Owoc: Strąk zawierający przeważnie 1 nasiono.
Surowiec zielarski: Korzeń.
Skład chemiczny: Olejek eteryczny do 0,2%, spinozyn, flawonoidy (m.in. ononina, dwuhydroononina, trifolizyryna i onospina), trójterpeny (m.in. α- β- i γ-onoceryna oraz pochodne kwasu glicyryzynowego – bezpostaciowy ononid), garbniki, kwasy organiczne (np. cytrynowy), żywice, fitoaglutyniny, pochodne kumaranochromanu, sole mineralne.
Działanie
- Dość silne działanie moczopędne, ułatwia wydalanie z organizmu mocznika, chlorków i różnych szkodliwych produktów przemiany materii.
- Przetwory z wilżyny słabo pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, w niewielkim stopniu hamują drobne krwawienia z włosowatych naczyń przewodu pokarmowego.
- Ma słabe działanie przeciwzapalne, korzystne w leczeniu żylaków odbytu.
- Przetwory z wilżyny stosuje się przede wszystkim w chorobach nerek i dróg moczowych.
- Przetwory z wilżyny stosowane w dawkach leczniczych nie wykazują działania szkodliwego.
- Niekiedy stosuje się korzeń wilżyny w żylakach odbytu (hemoroidach) i towarzyszących im krwawieniach oraz bólu i świądzie.
Zbiór i suszenie: Jesienią lub wczesną wiosną wykopuje się korzenie, myje i suszy w suszarni ogrzewanej w temperaturze do 45 °C.
Napar (z korzenia wilżyny)
1 łyżkę rozdrobnionych korzeni zalać w termosie 1-1 1/2 szklanki wody wrzącej, zamknąć i pozostawić na 1-2 godz. Pić po 1/4-1/3 szklanki 2-4 razy dziennie miedzy posiłkami jako środek moczopędny.