Gatunek drzewa należący do rodziny wierzbowatych. Rodzimym obszarem jej występowania jest Europa, Azja i Afryka Północna. Nie występowała w Skandynawii, Irlandii i Szkocji, ale została tam sprowadzona i jest sadzona jako roślina ozdobna. W Polsce pospolita na całym terytorium. Zazwyczaj rośnie na brzegach rzek, przy rowach bądź innych miejscach o bardzo wilgotnym podłożu.
Pokrój: Drzewo osiągające wysokość do 30 m. Korona szerokorozłożysta. Posiada krótki, często pochyły pień, od którego wznoszą się konary. Często w pniu starszych drzew występują spróchniałe dziuple. Gałęzie giętkie.
Pień: Kora jest ciemnoszara, popękana. Drewno bardzo miękkie i łatwo próchniejące. Roczne gałązki cienkie.
Pędy: Są bardzo smukłe. Mają szarą barwę. Są delikatnie owłosione przez cały rok. Pąki są wąskie i spłaszczone.
Liście: Wąskie, lancetowate o długości około 8 cm. Młode liście obustronnie jedwabiście owłosione, starsze tylko na spodniej stronie. Młode listki są żółte. Latem górna strona liści ciemnozielona, spodnia srebrzysta.
Kwiaty: Jest rośliną dwupienną, kwiaty zebrane w kwiatostany zwane kotkami, lub zwyczajowo baziami. Kotki żeńskie w nasadzie luźnokwiatowe, o języczkowatych i nietrwałych przysadkach jasnordzawego koloru. Kwiaty z 1 gruczołem miodnikowym, słupek nagi z siedzącą zalążnią. Kotki męskie z jednobarwnymi przysadkami, dwoma gruczołami miodnikowymi i 2 pręcikami o nitkach owłosionych w dolnej części.
Owoc: Filcowato owłosiona szara torebka. Nasiona bardzo drobne z pęczkiem srebrnych włosków, rozsiewane przez wiatr.
Działanie
- Salicyna ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające.
- Pomocna na ból głowy, przeziębienie przebiegające z gorączką.
- Na choroby reumatyczne, miażdżyca.
- W medycynie ludowej wykorzystywano korę wierzby również do leczenia nerwobólów.
- Jako środek ułatwiający zasypianie i uspokaja.
- Zwalcza schorzenia śledziony, nieżyty jelit, wzdęcia i biegunkę.
- Zewnętrznie stosowano ją przy trudno gojących się ranach, bakteryjnych zakażeniach skóry i nadmiernej potliwości.
- Ma właściwości antykoncepcyjne i hamujące nadmierny popęd płciowy.
- Wschodnia medycyna zalecała odwar z młodych gałązek wierzby w przypadkach obłąkania i rozmaitych zaburzeń psychicznych.
- Młodymi gałązkami tego drzewa, startymi krzemieniem na miazgę, kurowano liszaje.
- Młodymi listkami i pączkami utartymi z octem na gęsty krem likwidowano brodawki.
- Kąpiele w wodzie z dodatkiem wywaru z kory wierzbowej poprawiają stan skóry, pomagają w chorobie gośćcowej i wzmacniają dzieci ze skłonnością do krzywicy.
- W postaci odwaru, wykorzystuje się ją przy reumatyzmie, bólach stawów, nerwobólach.
- Pomocniczy w podostrym i przewlekłym gośćcu stawowym lub mięśniowym.
(Obecnie już nie pozyskuje się do celów leczniczych kory wierzby, gdyż jest zastępowana syntetycznie produkowanym kwasem acetylosalicylowym (nazwa handlowa „Aspiryna”, „Polopiryna”).
Surowiec zielarski: kora zawiera flawonoidy, kwasy organiczne oraz glikozydy. Najważniejszym z nich jest glikozyd fenolowy – salicyna. Korę zbiera się z 2 – 3 letnich gałęzi wczesną wiosną, gdy ruszają soki i łatwo jest ją oddzielić od drewna. Korę suszyć można zarówno w ciemnych, jak i jasnych pomieszczeniach. Do celów leczniczych wykorzystywana może być również kora wierzby kruchej, wierzby purpurowej, wierzby pięciopręcikowej i wierzby wiciowej.
Odwar
Łyżkę kory wierzbowej zalewamy szklanką wody i gotujemy przez ok. 5 minut. Odstawiamy na kwadrans i przecedzamy. Pijemy 2-3 razy dziennie w przypadku przeziębień, bólów kostnych, problemów ze strony przewodu pokarmowego. Odwar można również stosować do kąpieli.
wierzba krucha
wierzba purpurowa
wierzba pięciopręcikowa
wierzba wiciowa