Zwyczajowo nazywana pieniężnikiem. Gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny pierwiosnkowatych. Roślina występująca na większości obszaru Europy oraz w zachodniej Azji i na Kaukazie. W Polsce pospolita, spotykana na obszarze całego kraju, najczęściej na niżu i w niższych piętrach górskich. Lubi gleby wilgotne, gliniaste, ubogie w związki mineralne. Najczęściej można ją spotkać nad brzegiem wód, w olszynach, w mokrych zaroślach, na wilgotnych polach.
Pokrój: Niewielka, przyziemna roślina okrywowa. Tworzy na ziemi kobierce o wysokości do 5 cm.
Łodyga: Delikatna, naga, czterokanciasta, gęsto ulistniona na całej długości, wznosząca się na wysokość około 5 centymetrów. Pędy płożące zakorzeniają się w węzłach. Osiągają 60 cm długości.
Liście: Soczyście jasnozielone, naprzeciwległe, okrągławe, tępe, czerwonawo kropkowane, całobrzegie. Ogonki krótkie lecz wyraźne. Liście są w charakterystyczny sposób ułożone w jednej płaszczyźnie z łodygą.
Kwiaty: Promieniste do 3 cm średnicy, na krótkich szypułkach. Rosną pojedynczo lub po dwa w kątach liści. Działki kielicha sercowato-jajowate, zrosłe, dwa razy krótsze od płatków. Korona zrosłopłatkowa w kolorze cytrynowo-żółtym lub intensywnie żółtym, wewnątrz często jest czerwonawo punktowana. 1 słupek, 5 pręcików. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Owoc: Torebka, pękająca pięcioma podłużnymi klapami.
Surowiec zielarski: Surowcem zielarskim jest suszone ziele, stosowane czasem w postaci proszku. Zawiera saponiny, garbniki i kwas krzemowy.
Działanie
- Jako napar lub proszek, ma działania: ściągające, odkażające, przeciwbiegunkowe i przeciwreumatyczne.
- Preparaty stosowane są przy leczeniu szkorbutu.
- Przy krwawieniach wewnętrznyc.
- Przy biegunkach.
- Przy reumatyzmie .
- W medycynie ludowej i homeopatii tojeść rozesłaną stosuje się, jako środek przeciwgośćcowy.
- Przy gruźlicy.
- Kąpiele z dodatkiem naparu z ziela są stosowane przeciw przewlekłym egzemom, trądzikowi i czyrakom.
- Stosowany jest też do płukania włosów nadmiernie przetłuszczonych i z łupieżem.
Zbiór i suszenie: Zbiera się je w okresie kwitnienia rośliny. Suszy się rozesłane w cienkie warstwy w miejscach przewiewnych i z dala od światła.
Herbatka
1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu zalać szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem przez 15-20 minut.