Gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych. Inna nazwa zwyczajowa: świetlik lekarski, nazwy ludowe: ptasie oczka, złodziej mleczny. Występuje na całym obszarze Europy, w Polsce jest rośliną pospolitą. Występuje na łąkach, pastwiskach, torfowiskach, na obrzeżach lasów, w zaroślach, nad rowami. Lubi wilgotną, lekko bagienną glebę.

Łodyga: Sztywna, mało rozgałęziona, osiąga wysokość do 30 cm.

Liście: Ulistnienie naprzeciwległe. Liście zazwyczaj równomiernie pokrywające łodygę, kształt blaszki liściowej – jajowaty, brzeg ząbkowany. Wszystkie pokryte gruczołowymi włoskami.

Kwiaty: Grzbieciste o 4-ząbkowym, zrosłodziałkowym i gruczołowato owłosionym kielichu. Kwiaty są małe, białe, fioletowo żyłkowane, z żółtą plamką na dolnej wardze. Górna warga korony jest dużo mniejsza od dolnej i nieco sklepiona. Wewnątrz korony pojedynczy słupek ze znamieniem wystającym poza gardziel i 4 dwusilne, przyrośnięte do korony pręciki o pylnikach pod górną wargą. Pylniki posiadają cienkie wyrostki. Kwitnie od czerwca do października.

Owoce: Gładkie, błyszczące, czerwonobrunatne nasiona w kształcie czółenek osadzone są po dwa w jajowatej torebce. Jedna roślina wydaje ok. 1000 nasion.

Kłącze: Krótkie, jakby ucięte.

• Używa się go do alergicznych i bakteryjnych zapaleń spojówek.
• Kwasy zawarte w świetliku mają cechy przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.
• Uszczelnia naczynia krwionośne oczu, zapobiega także krwawieniom z naczyń siatkówki.
• Stosowany w zapaleniach spojówek oczu i brzegów powiek, w wiosennym zapaleniu spojówek, przypadkach jęczmieni, a także w przypadkach zmęczenia oczu pracą przy sztucznym świetle, czy długim oglądaniem telewizji.
• Jest cenny dla ludzi, których oczy są nadwrażliwe na promienie słoneczne.
• Do przemywania oczu w przypadkach katarów przebiegających z ostrym łzawieniem.
• Powinni o nim pamiętać ludzie narażeni na pyły i dymy przemysłowe.
• Ekstrakt ze świetlika lekarskiego jest wykorzystywany również w homeopatii. Kompozycja składników niektórych z homeopatycznych kropli ocznych jest zbliżona do naturalnego płynu łzowego. (W ich skład wchodzi świetlik i nagietek lekarski, starzec popielaty oraz związki mineralne. Zapewniają one optymalny poziom nawilżenia gałki ocznej i łagodzą podrażnienia).
• Wyciąg przynosi ulgę osobom cierpiącym na zespół suchego oka,
• Odwar może być stosowany wewnętrznie w chorobach żołądka i wątroby, w zaburzeniach trawienia i w kolce żółciowej, u ludzi z obniżonym ciśnieniem tętniczym.
• Przy bólach głowy i bezsenności.
• Ma działanie przeciwzapalne, likwiduje obrzęki, łagodzi oznaki zmęczenia i stresu.
• Picie naparu dwa razy dziennie wpływa na poprawę sprawności narządu wzroku i ostrości widzenia oraz przynosi ulgę zmęczonym oczom.

Surowiec zielarski: Ziele świetlika.

Skład chemiczny: Ziele zawiera glikozyd — aukubinę, garbniki, kwasy fenolowe, olejek eteryczny, pochodne kumaryny, sole mineralne szczególnie dużo związków miedzi i manganu.

Zbiór i suszenie: Ziele ścina się poniżej rozgałęzienia łodygi, tj. bez najniższej części, zwykle bezlistnej lub o zbrunatniałych liściach. Ziele zbiera się w czasie suchej pogody i po obeschnięciu rosy. Suszy się je w suszarniach naturalnych przy dużym przewiewie, a przy niesprzyjającej pogodzie, w temperaturze podwyższonej do 40 °C. Surowiec rozkłada się cienką warstwą. Jeden kg suszu otrzymuje się z około 3,5 kg ziela świeżego. Surowiec powinien składać się z ulistnionych pędów z kwiatami. Nie może zawierać bezlistnych łodyg, pędów z korzeniami i innych roślin. Wysuszony powinien mieć naturalną barwę i wilgotność do 11%.

Napar Łyżkę suszonego ziela zalewamy szklanką wrzątku i odstawiamy pod przykryciem na 30-40 minut. Napar stosujemy do okładów, płukanek i przemywań oraz wewnętrznie, wówczas pijemy ½ szklanki naparu 2 razy dziennie.

Odwar 1 łyżkę ziela zalać 1 szklanką wody ciepłej i gotować łagodnie pod przykryciem 3 min. Odstawić na 15 min i przecedzić.