Gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych. Występuje w całej niemal Europie oraz w Turcji. W Polsce jest rośliną pospolitą na całym niżu i pogórzu.
Pokrój: Roślina osiągająca wysokość 30 -150 cm. Z kłącza wyrasta kilka łodyg. Cała roślina jest dość silnie owłosiona i wydziela słaby, nieprzyjemny zapach.
Łodyga: Rozgałęziona, czterokanciasta, cała odstająco owłosiona, czasami nabiegła czerwonawo.
Liście: Wyrastają na łodydze naprzeciwlegle na długich ogonkach. Dolne liście są 5-dłoniastosieczne, górne 3-sieczne. Listki lancetowate, o nierówno ząbkowanych brzegach. Z wierzchu ciemnozielone, spodem jaśniejsze.
Kwiaty: Pojedyncze, drobne kwiaty wyrastają w nibyokółkach w kątach liści, zarówno na głównym pędzie, jak i na rozgałęzieniach. Są wargowe; warga górna jest różowa i na brzegach silnie owłosiona, warga dolna purpurowo-biała z żółtym odcieniem, cętkowana. Korona ma długość 10-12 mm. Kielich 5-działkowy, jego zielone działki zakończone są ostrymi, kłującymi ząbkami o długości 3 mm. Pręciki dużo dłuższe od korony. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Owoc: Rozłupnia zawierająca 4 rozłupki z płaskim szczytem.
Surowiec zielarski: Ziele. Zawiera flawonoidy, garbniki, glikozyd dwuterpenowy marubinę, saponiny, alkaloid stachydrynę, kwasy organiczne, sole wapnia, potasu, krzemu i inne. Związki czynne mają działanie podobne do naparstnicy, ale słabsze.
Działanie
- Uspokajające, regulujące pracę serca, przeciwskurczowe, ściągające, słabo moczopędne i przeciwbiegunkowe.
- Stosowany jest jako ziółko nasercowe; łagodzi kołatania serca i arytmię, wzmacnia mięsień sercowy, pomaga przy nadciśnieniu.
- Ponadto jego przeciwskurczowe własności wykorzystuje się przy bólach brzucha (zmniejsza skurcze jelit), wzdęciach,zaburzeniach trawienia, biegunkach i przy bolesnym miesiączkowaniu.
- Ze względu na działanie przeciwzapalne, serdecznik zalecany jest do stosowania w postaci okładów i przemywań przy trudno gojących się ranach i oparzeniach.
- Nie wywiera działania szkodliwego na organizm.
Zbiór i suszenie: Zbiera się pod koniec kwitnienia rośliny pędy boczne i szczytowe o długości ok. 25 cm. Suszy w przewiewnym i zacienionym miejscu (temperatura nie może przekroczyć 35 °C). Po wysuszeniu odrzuca się grubsze kawałki łodygi
Napar
Łyżkę surowca zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 10-15 minut. 1/3 szklanki naparu pijemy 3 razy dziennie.