Gatunek rośliny z rodziny rdestowatych. Nazwy ludowe: wróble języczki, świńska trawa, podorożnik. Jest bardzo szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Początkowo występował na półkuli północnej, ale został zawleczony i zadomowiony także na półkuli południowej. Rośnie na podwórzach, przydrożach, nad rzekami.
Łodyga: Rozgałęziona, rozścielona i pełzająca (rzadziej wznosząca się), osiąga długość 50 cm. Sinozielona.
Liście: Eliptyczne lub równowąskie, drobne, sinozielone, krótkoogonkowe, z pochwą obejmującą łodygę.
Kwiaty: Białozielone lub czerwonawozielone, niepozorne, po 1-5 w kątach liści. Okwiat 5-krotny. Działki okwiatu do połowy zrośnięte, długości 2-3 mm. Roślina kwitnie od czerwca do października.
Owoce: Trójkanciaste orzeszki o długości ok. 3 mm. Rozsiewane są przez zwierzęta (zoochoria).
Korzeń: Rozgałeziony, wrzecionowaty.
Surowiec zielarski: Ziele; Zawiera flawonoidy (m.in. kwercetynę i awikularynę), krzemionkę rozpuszczalną (ok. 0,2%), garbniki (ok. 1,4%), kwasy polifenolowe, cukry (20%), sole mineralne (ok. 8%).
Zbiór i suszenie: Zbiór na początku kwitnienia (czerwiec), ścina się ulistnione i kwitnące pędy. Suszenie w temperaturze do 40 °C, w cieniu.
Działanie
- Wyciąg zwiększa wydalanie moczu, stosowany w kamicy nerkowej, jako środek moczopędny,
- Przy schorzeniach płucnych,
- Zewnętrznie przy krwawiących, źle gojących się ranach.
- Wyciągi z ziela rdestu ptasiego podane doustnie zmniejszają stany zapalne błon śluzowych żołądka i jelit, hamują rozwój drobnoustrojów, ograniczają przenikanie wody ze ścian jelit do treści pokarmowej i działają przeciwbiegunkowo,
- Działa też przeciwkrwotocznie w drobnych krwawieniach wewnętrznych.
- Przetwory z ziela rdestu ptasiego stosowane w zalecanych dawkach leczniczych nie wywierają działania szkodliwego. W przypadku dłuższego stosowania należy przyjmować witaminę B1.
Odwar
1-2 łyżki ziela zalać 2 szklankami wody ciepłej i odstawić na 2 godz. Ogrzać do wrzenia i gotować łagodnie pod przykryciem 5-10 min. Po lek- kim przestudzeniu przecedzić. Pić 1/2-2/3 szklanki 2-3 razy dziennie między posiłkami jako środek łagodnie moczopędny, poprawiający przemianę materii i usprawniający czynność wą- troby, a także jako lek przeciwzapalny w przewodzie pokarmowym, hamujący krwawienia wewnętrzne. W czasie kuracji przyjmować po 1 tabletce witaminy B1 3 razy dziennie.