Gatunek byliny należący do rodziny wiechlinowatych. Występuje w Europie i Azji, na obszarach o klimacie kontynentalnym i subkontynentalnym. W Polsce roślina bardzo pospolita na całym niżu i w niższych położeniach górskich. bardzo uciążliwy chwast pól uprawnych.
Łodyga: Źdźbła wzniesione lub podnoszące się, nagie i gładkie, z kolankami i międzywęźlami. Osiągają wysokość 20–150 cm.
Liście: Wyrastają na łodydze skrętolegle, są żywozielone lub sinozielone, płaskie, równowąskie, o szerokości 4–15 mm. Otwartymi pochwami obejmują łodygę, młode pochwy liściowe są nieco owłosione, starsze są nagie. U nasady mają duże, wąskie ostrogi, sierpowato obejmujące źdźbło. Blaszka liściowa z wierzchu szorstka, z prześwitującymi nerwami, języczek liściowy krótki, delikatnie ząbkowany, przeważnie rdzawy.
Kwiaty: Na szczycie łodygi zebrane w spłaszczone kłosy o długości ok. 10 cm. Każdy kłos składa się z ok. 15-20 gęstych, jajowatolancetowatych, spłaszczonych po bokach kłosków. Kłoski o długości 10–15 mm, nieco odstające, zwykle 3-5 kwiatowe, ustawione na łodydze w dwóch szeregach, szeroką stroną do środka kłosa. 2 plewy niemal jednakowe, o długości 6–12 mm, zwykle 5-7 nerwowe. Dolna plewa lancetowata, zwykle zaostrzona i zakończona ością o długości do 6 mm. Roślina kwitnie od czerwca do września, jest wiatropylna.
Owoc: Równowąski, podługowaty, szarobiały lub żółtawy ziarniak o długości ok. 7–8 mm, nieco ponad 1 mm szerokości. Jest oplewiony.
Kłącze: Jasne, z dużymi i licznymi rozłogami. Rozłogi te, o długości dochodzącej nawet do 15 m rozrastają się poziomo na niedużej głębokości.
Działanie
- Słabe przeczyszczające, moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwgorączkowe, żółciopędne.
- Największe zastosowanie znajduje w leczeniu chorób przemiany materii, jako tzw. ziółko czyszczące krew
- W leczeniu choroby reumatycznej, dny moczanowej, trądziku.
- Jest surowcem bogatym w związki pochodne fruktozy, jest odpowiedni jako środek dietetyczny dla diabetyków.
- Używa się go po zatruciach, gdy trzeba z organizmu jak najszybciej usunąć trucizny, jak również po przebytych zakażeniach.
- Stosowany jest także w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, przy obrzękach wątroby, zmniejszonym wydzielaniu żółci, kamicy żółciowej, hemoroidach.
- Kłącze perzu stosowane jest w kamicy moczowej, w przypadkach zaburzeń pracy nerek z towarzyszącymi obrzękami. W niewydolność wątroby i zmniejszonym wydalaniu żółci, skłonność do tworzenia kamieni w drogach żółciowych.
- Przy podwyższonym poziomie cholesterolu i tłuszczów we krwi.
- W leczeniu schorzeń w których jest wskazane zwiększone wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii, np. w chorobie gośćcowej, skazie moczanowej, niektórych chorobach skórnych (np. trądzik pospolity, wyprysk).
- Również po zatruciach pokarmowych oraz po przebytych zakażeniach, kuracji antybiotykami i chemioterapeutykami.
- Stosowany także jako ziele przeciwcukrzycowe.
Surowiec zielarski: Kłącze zawiera takie składniki, jak: inulina, saponiny, olejek eteryczny zawierający głównie kapilen, kwasy organiczne, substancje gumowe, śluzy (około 10%), krzemionkę, duże ilości węglowodanów - szczególnie trycytyny (3-18%), sole mineralne (zwłaszcza potas i żelazo), witaminę C).
Zbiór i suszenie: Zbiór następuje wiosną lub na jesieni. Kłącze myje się i suszy w przewiewnym cieniu. Po wysuszeniu kłącza są czyszczone z drobnych korzeni przybyszowych i krajane na odcinki do 1cm
Odwar (z kłączy)
1 łyżkę stołową rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wody, doprowadzić do zawrzenia i od tego momentu gotować pod przykryciem przez 5-7 minut, przecedzić w razie potrzeby pić 2-3 razy dziennie po 2/3 szklanki. To bardzo skuteczny środek moczopędny i zalecany pomocniczo w cukrzycy. Jego picie stosuje się również w chorobach nerek, pęcherza moczowego, dolegliwości ze strony wątroby, kamicy nerkowej i żółciowej, złej przemianie materii i jako zioło „czyszczące krew”. .
Napar
Łyżkę suszonego kłącza perzu zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 10-15 minut. Pijemy ½ szklanki naparu 2 razy dziennie.
Napar
Łyżkę suszonego kłącza perzu zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 10-15 minut. Pijemy ½ szklanki naparu 2 razy dziennie.