Zwana także ciernioplątem, guaraną lub osmętą. Gatunek pnącza z rodziny mydleńcowatych. Występuje w całym dorzeczu Amazonki i Pary. Bywa nazywany zwyczajowo guaraną od nazwy gorzko-kwaśnego napoju, sporządzanego z jej nasion. Nazwa napoju zaś pochodzi od plemienia Guarani.

Pokrój: Pnącze płożące się lub wspinające do 10 metrów wysokości. Najczęściej jednak można ją spotkać w postaci wiecznie zielonego płożącego się krzewu.

Liście: Parzystopierzaste, z dwoma parami podłużnie ząbkowanych listków o długości do 40 cm.

Kwiaty: Drobne, pachnące i białe, zebrane w groniaste kwiatostany wyrastające w kątach liści. Mają 4-5-działkowy kielich i 4-płatkową koronę, słupek i 8 pręcików.

Owoc: Torebki wielkości orzecha laskowego o jaskrawej barwie od pomarańczowej do czerwonej. Zawierają jedno duże, czarne nasiono. Owoc po obraniu jest czerwony, z odcieniem pomarańczowym i żółtym, częściowo otwiera się, ukazując nasiona.

• Guarana działa stymulująco, znosi zmęczenie fizyczne i psychiczne, zwiększa umiejętność koncentracji i zapamiętywania.
• Słynie z największej dotąd poznanej wśród roślin zdolności syntezy kofeiny, której zawiera 4 razy więcej, niż ziarna kawowca.
• Działanie guarany można w pewnym uproszczeniu przyrównać do działania kawy. Ponieważ jednak kofeina z guarany nieco wolniej się wchłania z przewodu pokarmowego, jej działanie utrzymuje się do 6 godzin, a więc ok. 2 godziny dłużej od kawy, jest przy tym jednak łagodniejsze, mniej intensywne.
• Guarana wykazuje poza tym działanie antyoksydacyjne oraz przeciwbakteryjne.
• Zmniejsza ryzyko wystąpienia zawałów i udarów.
• Dla podniesienia sprawności fizycznej i psychicznej w stanach wzmożonego wysiłku.
• Działanie moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, psychopobudzające, ściągające.
• Jest adaptogenem, afrodyzjakiem pobudzającym popęd seksualny, przeciwutleniaczem.
• Odtruwa jelita i ogólnie organizm.
• Dodaje energii, podnosi witalność, pobudza układ krążenia.
• Przyspiesza procesy przemiany materii i spalanie tłuszczu.
• Podwyższa temperaturę ciała u osób prowadzących siedzący tryb życia.
• Odżywia nadnercza.
• Spowalnia procesy starzenia.
• Ułatwia odbywanie długich podróży i przystosowanie się organizmu do klimatu równikowego.
• Zapobiega czerwonce, malarii, miażdżycy, udarowi mózgu, zawałowi serca.
• Chroni oczy przed uszkodzeniami wywołanymi energią promienistą jupiterów i monitorów.

Surowiec zielarski: Nasiona. Zawierają m.in. 4-8% kofeiny, poza tym teobrominę i teofilinę, około 11% tłuszczu, 3% białek, 9% skrobi, do 50% włóknika.

Zastosowanie: Bóle głowy, bóle mało nasilone, cellulit, choroba Alzheimera, choroba lokomocyjna, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, choroby serca, choroby układu krążenia, czerwonka bakteryjna i pełzakowata, depresja, gorączka, impotencja, kolka jelitowa, miesiączkowanie bolesne, migrena, nadciśnienie i niedociśnienie tętnicze, nadmierne łaknienie, nerwoból, niedobory odpornościowe, niepokój, niestrawność, osłabienie, ostra i przewlekła biegunka, otyłość, podatność na przeziębienie, podwyższony poziom cholesterolu, połóg, rekonwalescencja, senność, skala lęku i depresji, skurcze, stany zmęczenia, stres, wzdęcia, zaburzenia koncentracji, zaburzenia pamięci, zakrzepica, zaparcie, zatrucia pokarmowe wywołane przez bakterie E. coli, zatrucia salmonellozowe, zawroty głowy, zespół nagłej zmiany czasowej, zespół napięcia przedmiesiączkowego (bóle głowy, niepokój, apatia, depresje), zespół przewlekłego zmęczenia, zgaga po przepiciu, zmarszczki. Wspomagająco w leczeniu nałogów.

Przeciwwskazania: Ciąża, odwodnienie organizmu.

Do 1 szklanki gotującej się wody wsypać ½ lub 1 łyżeczkę guarany.

½ lub 1 łyżeczkę guarany wmieszać do 1 szklanki wody mineralnej niegazowanej lub zimnej przegotowanej.

Sporządzić pastę z 1 g guarany, 1 g mąki maniokowej i wody. Wmieszać do 1 szklanki wody mineralnej niegazowanej lub zimnej przegotowanej.

½ lub 1 łyżeczkę guarany wmieszać do 1 szklanki napoju cytrynowego.