Gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego: Europa Południowa, Egipt, Izrael, Turcja. Rozprzestrzenił się jako uciekinier z upraw w wielu rejonach świata. W Polsce roślina uprawna, czasami zdziczała. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Pokrój: Roślina jednoroczna, swoim wyglądem bardzo podobna do ostów.
Łodyga: Gruba, prosta, wzniesiona, górą rozgałęziająca się. Osiąga wysokość do 2 m.
Liście: Szerokoeliptyczne lub odwrotnie jajowate, bezogonkowe, obejmujące swoją nasadą łodygę, zatokowo klapowane, białoplamiste. Brzegi mają silnie kolczaste.
Kwiaty: Zebrane w kwiatostany – duże koszyczki (4-5 cm długości) wyrastające na szczycie łodyg. Koszyczki okryte są grubymi, skórzastymi i odgiętymi kolcami. Kwiaty o purpurowej barwie.
Owoc: Niełupka z puchem kielichowym ponad dwukrotnie dłuższym od owocu.
Surowiec zielarski: Owoce, zawierające do 2-3% sylimaryny, która jest silnym przeciwutleniaczem. Można sporządzać z nich odwar lub nalewkę. Ziarna
Działanie
- Przeciwzapalne, stymulujące regenerację i wytwarzanie nowych komórek wątroby, a przede wszystkim odtruwające.
- Chroni wątrobę przed licznymi truciznami, m.in. takimi, jak: alkohol, dwusiarczek węgla, pestycydy, a nawet truciznami muchomora sromotnikowego.
- Jest jedną z najlepszych odtrutek, pomagających na zatrucia innymi roślinami trującymi.
- Ma zastosowanie zarówno profilaktycznie (np. podaje się go ludziom pracującym w oparach substancji chemicznych i napromieniowaniu), jak i lecznicze, przy marskości wątroby, stłuszczeniu wątroby, nieżytach dróg żółciowych, kamicy żółciowej, po żółtaczce, w trakcie leczenia nowotworów.
- Jest nieszkodliwy nawet dla kobiet ciężarnych i karmiących.
- Ostropest łagodzi stany zapalne i hamuje zmiany skórne związane z łuszczycą.
- Na niedokwaśność soku żołądkowego, brak łaknienia, wzdęcia i odbijanie.
- Zmniejsza uszkodzenia wątroby u osób podczas chemioterapii oraz wspomaga rekonwalescencję.
- Na wirusowe zapalenie wątroby typu C, (wspomagająco), zapalenie dróg żółciowych i woreczka żółciowego, jak również przy endometriozie, która jest jedną z głównych przyczyn bezpłodności u kobiet.
- Na zaburzenia czynności wątroby na skutek złej diety oraz na tle cukrzycowym.
- Na bóle głowy typu migrenowego, obniżone ciśnienie krwi oraz skłonności do choroby morskiej i lokomocyjnej.
- Na powstrzymanie krwawień: z nosa, jelita grubego, żylaków odbytu, niektórych krwawieniach macicznych oraz przy przedłużonym miesiączkowaniu
- Pobudza wydzielanie mleka, jest całkowicie bezpieczny dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Zbiór i suszenie: Zrywa się owoce po przekwitnięciu i suszy.
Sztuka kulinarna: Z dolnych liści rośliny można przyrządzać zdrowe sałatki. Polecane jest dodawanie zmielonych nasion do wypieków.
Napar
1 szklanką wrzątku zalać 1 łyżeczkę (ok 4 g) zmielonych nasion. Parzyć 10-15 min. Pić 3 razy dziennie
Nalewka
Nalewka
100 g owoców ostropestu plamistego 500 ml spirytusu 70% Nasiona ostropestu zmielić w młynku do kawy. Wsypać do butelki, zalać spirytusem. Trzymać w miejscu ciepłym, zacienionym przez 14 dni. Po tym czasie przefiltrować i przenieść w chłodne miejsce. Pić 15 kropli w łyżce stołowej przegotowanej wody 3 razy dziennie.
Kuracja nie powinna trwać dłużej niż 2 tygodnie ale należy ją powtarzać co kilka tygodni. “Dopiero dłuższe zażywanie sylimaryny przynosi efekty, ważne jest bowiem wysycenie komórek i utrzymywanie stałego poziomu związku we krwi.”
Wyciągi wodne (odwary i napary) na zmielonych owockach. (zawartość silimaryny jest tu jednak niska w porównaniu z wyciągami alkoholu lub stosowanymi w farmacji octanem etylu i acetonem).