Gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych. W Polsce uprawiany, czasami występuje w formie zdziczałej, jako chwast.
Pokrój: Roślina jednoroczna osiągająca wysokość do 60 cm, cała odstająco i szorstko owłosiona. Wydziela przyjemny, odświeżający zapach ogórków.
Łodyga: Wzniesiona, rozgałęziona i szorstko owłosiona.
Liście: Dolne są duże, eliptyczne, górne małe, podługowate i obejmujące na wpół łodygę. Brzegiem faliste, pomarszczone.
Kwiaty: Duże, zwisające, wyrastają na szczycie łodygi w formie luźnej, ulistnionej skrętki. Kielich prawie wolny, składający sie z 5 wąskich działek. Kolista korona o bardzo krótkiej rurce, zbudowana jest z 5 dużych, zaostrzonych płatków o barwie niebieskiej i 5 białych osklepek. Pręcików 5, słupek 1. Kwitnie od czerwca do lipca.
Owoc: Rozłupnia zawierająca 4 żeberkowane rozłupki.
Surowiec zielarski: Ziele; zawiera flawonoidy, garbniki, sole mineralne (m. in. dobrze przyswajalną dla organizmu krzemionkę oraz azotan potasu), witaminę C, magnez, potas, alantoinę, śluzy, kwas jabłkowy, kwas cytrynowy.
Działanie
- Działanie moczopędne.
- Bakteriobójcze, przy nieżytach górnych dróg oddechowych, przy kaszlu i chrypce.
- Używany jest wewnętrznie do leczenia zapaleń i uszkodzeń błon śluzowych jamy ustnej, układu oddechowego, przełyku, żołądka, jelit.
- W przewlekłym zapaleniu nerek, chorobie reumatycznej i jako środek łagodnie uspokajający.
- Zewnętrznie używa się jako odwar przy oparzeniach skóry, czyrakach, odmrożeniach, wybroczynach, trądziku młodzieńczym, świądzie skóry i trudno gojących się ranach. Najczęściej używa się w postaci naparu.
- Olej z nasion zalecany jest przy leczeniu nerwic, depresji, schizofrenii.
- Przy wzmożonym wysiłku umysłowym i fizycznym, w czasie menopauzy.
- Działa korzystnie na ośrodki mózgowe, poprawia krążenie i pracę gruczołów dokrewnych.
- Regularne spożywanie odwarów (łyżkę ziół zalać szklanką wody i gotować na wolnym ogniu 5-7 minut) zwiększa wydalanie moczu i umożliwia usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii oraz jonów chloru, mocznika i kwasu moczowego.
- Do leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów i kości; leczenia egzemy.
- Przy zaburzeniach przemiany materii – wspomaga usuwanie toksyn z organizmu.
- Zalecany jest również w przypadku nadmiernego wypadania włosów oraz łamliwości paznokci.
UWAGA: Wewnętrznie powinien być stosowany tylko olej, gdyż ziele zawiera toksyczne alkaloidy pirolizydynowe (mogą uszkadzać wątrobę). W procesie tłoczenia związki te nie przechodzą do oleju. Przeciwwskazania: osoby cierpiące na zaburzenia pracy wątroby, kobiety ciężarne i karmiące piersią, powinny unikać konsumpcji nadziemnych części ogórecznika, z powodu ich zawartości pirolizydyny; olejek natomiast tych substancji nie zawiera
Zbiór i suszenie: ścina się całe kwitnące pędy, suszy na słońcu lub w suszarni.
Sztuka kulinarna: Młode, jeszcze nie owłosione liście, drobno posiekane, używane są jako przyprawa do sałatek, sosów, zup. Smakiem i zapachem przypominają ogórki.