Mniszek lekarski Gatunek rośliny wieloletniej z rodziny astrowatych.Inne nazwy mniszka: mlecz– jest to nazwa myląca, bowiem istnieje inny rodzaj roślin o nazwie mlecz. Owocostan mniszka pospolitego jest potocznie nazywany dmuchawcem. Gatunek eurazjatycki, okołobiegunowy, występuje na obszarach o klimacie suboceanicznym. Gatunek kosmopolityczny, w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Występuje na siedliskach otwartych: nieużytkach, łąkach, polach, trawnikach, w ogrodach. Roślina światłolubna i azotolubna.

Korzeń: Korzeń gruby, spichrzowy i długi, prosty, tworzący rozgałęzienia tylko w kamienistej glebie.

Łodyga: Pusty w środku (dęty) głąbik, początkowo wełniście owłosiony, później gładki, zielony lub jasno brązowy. Osiąga wysokość 10–20 cm, poliploidy do 50 cm.

Liście: Liście zebrane w rozetę, głęboko pierzasto wcięte, podłużne, lśniące, nagie. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem.

Kwiaty: Obupłciowe, języczkowe tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia. Płatki korony zrośnięte, jasnożółte lub złocistożółte. Osiągając dojrzałość kwiatostan zmienia się w kulisty dmuchawiec.

Owoce: Szarego koloru, żeberkowane i pokryte brodawkami niełupki z długim dzióbkiem. Owoce zebrane są w owocostanie (dmuchawcu) tworzącym puszystą kulę, każde posiada niewielki, parasolowaty aparat lotny powstały z puchu kielichowego, zwiększający powierzchnię lotną. Mogą być przenoszone na bardzo dalekie odległości.

Surowiec zielarski: Kwiat , korzeń . Korzeń mniszka do celów leczniczych należy zbierać jesienią.

• Kwiat działa moczopędnie.
• Korzeń zawiera sporo soli mineralnych, zwłaszcza potasu, kwasy organiczne, sterole, różne związki cukrowe, na przykład inulinę, substancje goryczkowe (taraksacyna), cholinę.
• Odwar z korzeni lub nalewka pomagają w schorzeniach dróg żółciowych i kamicy żółciowej oraz przy wszystkich problemach wątrobowych.
• Pomaga przy kłopotach trawiennych.
• Dzięki interferonowi podnosi odporność organizmu, powinni więc go spożywać anemicy.
• Obniża poziom cholesterolu, pomaga w leczeniu miażdżycy.
• Przy początkach cukrzycy, otyłości, reumatyzmu i gośćca.
• Zalecany jest również przy chorobach skóry.
• Podnosi sprawność seksualną kobiet i mężczyzn.

Sztuka kulinarna

• Z młodych, surowych liści można przyrządzać sałatkę wiosenną, popularną w krajach romańskich.
• Wywar z gotowanych kwiatów mniszka po dodaniu dużej ilości cukru zamienia się w syrop o barwie, konsystencji i smaku zbliżonym do miodu, tzw. miodek majowy.
• Z korzenia mniszka niekiedy też z dodatkiem jego liści w połączeniu z korzeniem łopianu, cukrem lub słodzikiem i innymi dodatkami w zależności od przepisu uzyskuje się tradycyjny orzeźwiający napój, szczególnie popularny w Wielkiej Brytanii pod nazwą dandelion and burdock.

UWAGA: Osoby mające problemy ze wrzodami powinny odpuścić sobie terapię tym zielem, ponieważ mniszek pospolity podnosi ilość soków żołądkowych. U niektórych może powodować alergię objawiającą się drobną wysypką na skórze.

(z korzenia i ziela mniszka lekarskiego) Do litra wody wrzucić 50 gram rozdrobnionego ziela z korzeniami i zagotować pod przykryciem. Po 2 minutach od zagotowania napar z mlecza odstawić i zostawić do nasiąknięcia wodą na 10 minut. Napój pić 3 razy dziennie przed posiłkami w wypadku problemów z przewodem pokarmowym, drogami moczowymi półpaścu lub wysypkach. Rozcieńczonym w przegotowanej wodzie napar można używać do przemywania twarzy przy trądziku, wysypkach lub plamkach.

(z korzenia mniszka) Odwar z korzeni mniszka pospolitego sporządza się dodając do 0,5 litra gotującej się wody dwie łyżki rozdrobnionych korzeni. Wodę gotujemy dalej na małym ogniu pod przykryciem przez 10minut. Po ostygnięciu odwar należy przecedzić. Odwar z korzenia mlecza pije się 2-3 razy dziennie przed jedzeniem jako środek ułatwiający trawienie, żółciopędny, odtruwający i moczopędny.

(z kwiatów mniszka) Łyżkę kwiatów parzy się w 0,5 litra wrzącej wody pod przykryciem. Czas parzenia to około 10 minut. Następnie napar należy odcedzić. Napój pije się po ½ szklanki 2-3 razy dziennie podczas przewlekłych nieżytów jamy ustnej, gardła i oskrzeli. Stosuje się go również w przypadku zaburzeń miesiączkowania, niedomagań jajników i zapaleniu przydatków.