Gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. Ma wiele nazw zwyczajowych: chrościna, mącznica garbarska, niedźwiedzie grono. Rodzimy obszar występowania to strefa arktyczna i umiarkowana półkuli północnej oraz Gwatemala. W Polsce jest pospolity na rozległych obszarach północnej części niżu, lokalnie bywa rzadki i bardzo rzadki. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Roślina światłolubna, zasiedlająca widne, rzadkie bory sosnowe, suche wrzosowiska. Najwyższe jej stanowiska znajdują się w Tatrach, gdzie występuje w naskalnych murawach. Spotykana jest także na wydmach. Występuje pojedynczo lub w skupiskach, czasami tworzy zwarte łany o powierzchni kilkunastu hektarów (np. w Borach Tucholskich).

Pokrój:
Krzewinka nie przekraczająca 10 cm wysokości o pokładających się pędach długości do 100 cm, łatwo się ukorzeniających. Młode pędy są delikatnie owłosione, starsze pokryte są brunatną, łuszczącą się korą.

Liście:
Ulistnienie skrętoległe. Liście zimozielone o siatkowatym unerwieniu, o długości 1,5-3 cm, całobrzegie, skórzaste, z wierzchu połyskujące, ciemne, od spodu bledsze. Podługowate lub odwrotnie jajowate. Są owłosione na brzegach i mają nasadę zbiegającą w ogonek.

Kwiaty:
Drobne, krótkoszypułkowe, zebrane w małe, zwisłe grono wyrastające na końcach gałązek. Kielich kwiatów pięciodzielny, działki biało obrzeżone, płatki korony jasnoróżowe lub białe, zrośnięte w "dzbaneczek" u nasady rozszerzony, wewnątrz delikatnie owłosione. 10 pręcików z długimi, różkowatymi wyrostkami na szczycie, skierowanymi ku dnu kwiatowemu.

Owoce:
Czerwona, połyskująca jagoda, o mączystym miąższu.

Surowiec zielarski:
Liść mącznicy. Zawierają do 20% garbników, glikozydy (arbutynę i metyloarbutynę), flawonid – izokwertycynę, wolny hydrochinon, kwasy organiczne (elagowy, galusowy i chinowy) oraz śluzy.

Działanie

  • Moczopędnie, ściągająco i antyseptycznie.
  • Odwary stosuje się przy łagodnych zakażeniach dróg moczowych, a także przy kamicy nerkowej, przeroście gruczołu krokowego, moczeniu się nocnym, ropomoczu, białkomoczu i bezmoczu.

Odwar (
z liści mącznicy) 20 g liści gotować w 250 ml wody przez 15 minut, następnie odstawić do naciągnięcia na krótko i zażywać po 1-1,5 łyżki stołowej co 3 godziny (mocz zabarwia się na zielono).

Zbiór i suszenie:
Od kwietnia do września roślinę osmykuje się z liści, następnie suszy się je w miejscu cienistym i przewiewnym.

Sztuka kulinarna:
Surowy owoc, o cierpko-kwaśnym smaku. Dawniej roślina wykorzystywana była w garbarstwie.

UWAGA:
Długie lub nawet tylko dłuższe stosowanie tego surowca (dłużej niż 14 dni) bądź jego przedawkowanie (także w mieszankach), może spowodować chroniczne zapalenie wątroby i pęcherza, a u dzieci na skutek większej zawartości garbników w surowcu wymioty i obstrukcje. Dlatego stosowanie tego środka musi przebiegać pod kontrolą lekarza.