Gatunek krzewu należący do rodziny szakłakowatych W Polsce występuje pospolicie na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Inne nazwy: szakłak kruszyna, troszczyna, wilczyna. Występuje w podszycie rozmaitych zbiorowisk leśnych od suchych borów iglastych, poprzez różne lasy mieszane i liściaste, do bagiennych olsów. Rośnie także na torfowiskach i mokrych łąkach.
Pokrój: Krzew, rzadziej niewysokie drzewko o wysokości do 5, rzadko 7 m. Brak cierni na gałązkach różni kruszynę od podobnego gatunku szakłaka pospolitego.
Łodyga: Gałązki cienkie. Kora na młodych gałązkach owłosiona, brązowobrunatna, na starszych matowa, szarobrunatna i pokryta jasnymi plamkami. Młode pędy nieprzyjemnie pachną zglinizną.
Liście: Liście ogonkowe, ustawione skrętolegle, długości od 3 do 7 cm. Blaszka liściowa szerokoeliptyczna lub odwrotnie jajowata, całobrzega, tępa lub zaostrzona. Po obu stronach nerwu głównego 6–9 łukowatych nerwów bocznych. Na górnej stronie liście są ciemniejsze, na spodniej jaśniejsze, żółtawozielone. Liście są nagie, tylko na nerwach owłosione. Jesienią przebarwiają się na kolor jasnożółty. Pączki bez łusek.
Kwiaty: Drobne, wyrastają po 2–10 (20) z kątów liści na krótkich szypułkach. Obupłciowe, 5-krotne, o zielonkawych z zewnątrz, białych wewnątrz płatkach korony, krótszych od działek kielicha. Pręciki krótsze od płatków korony.
Owoc: Kulisty pestkowiec, wielkości grochu, zawierający 2–3 jajowate nasiona. Owoce są początkowo zielone, później czerwone i fioletowo-czarne, w końcu prawie czarne. Owoce barwią wełnę na żółtozielono lub fioletowo, kora na żółtobrunatno.
UWAGA: Roślina trująca Owoce dla ludzi niesmaczne i trujące. Owoce zjedzone w większych ilościach powodują u ludzi wymioty i silną biegunkę. Preparaty ziołowe z kory ze względu na uboczne działanie (powodują przekrwienie miednicy małej) nie mogą być stosowane przez kobiety w ciąży, podczas miesiączki, po operacji, przy hemoroidach, w stanach zapalnych narządów jamy brzusznej.
Surowiec zielarski: Kora; zawiera glikozydy antrachinowe (m. in. frangulinę), flawonoidy, garbniki, saponiny. Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, sporządza się z niej odwary.
Działanie: Przeczyszczające i pobudzające perystaltykę jelit. Stosowana przy przewlekłych zaparciach.
Zbiór i suszenie: Zbiera się wiosną, przed rozwojem liści, łuszczy korę, suszy, a następnie wygrzewa w temperaturze 100 stopni Celsjusza przez godzinę (lub przechowuje przez rok). Świeża kora ma bowiem własności wymiotne. Owoce barwią wełnę na żółtozielono lub fioletowo, kora na żółtobrunatno.
Napar
10-20 g rozdrobnionych owoców na 1,5 szklanki wody. Napar uzyskany z owoców szakłaku przyjąć wieczorem jako łagodnie przeczyszczający po 8 h. 10 g na szkla nkę wrzątku, pić 1-2 łyżki kilka razy dziennie w atonii jelit u starców.
