Nazywane także nenufarem lub lilią wodną. Gatunek byliny z rodziny grzybieniowatych . Jeden. Jest to roślina lecznicza, a dawniej także barwierska. W wielu krajach gatunek objęty ochroną prawną, w tym także chroniony jest w Polsce. W stanie dzikim występuje w niemal całej Europie aż po Ural, na Bliskim Wschodzie po Izrael na południu i Iran oraz Kaszmir na wschodzie. Obecny na wyspach Morza Śródziemnego oraz w pasie wybrzeża Afryki północne, zdziczały w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce pospolity na niżu w naturze, także w uprawie; w stawach i oczkach wodnych.

Liście: Długim ogonkiem (w zależności od głębokości wody nawet do 2,5 m), pływające na powierzchni wody. Liście są skórzaste, duże (do 30 cm średnicy), u nasady głęboko wycięte. Klapy u nasady liścia niemal zawsze są rozchylone.. Z wierzchu liście są zielone i pokryte woskiem, od dołu mają kolor fioletowy.

Kwiaty: Białe, duże do 12 cm średnicy. Pozbawione są miodników. Kielich jest czterodziałkowy, z działkami od zewnątrz zielonkawymi, od wewnątrz białymi. Płatki korony liczne (do 20), dłuższe od kielicha, ułożone spiralnie i stopniowo przechodzące w liczne pręciki. Roślina kwitnie od czerwca do października (do kwitnienia wymaga temperatury wyższej niż 18 °C. Mają delikatny, łagodny zapach i trwałość 3-4 dni.

Owoc: Wielonasienny, jagodopodobny, zielony, z kolistą nasadą. Owoce dojrzewają pod wodą. Po dojrzeniu odpadają od szypułki, przez jakiś czas unoszą się na wodzie, po czym pękają nieregularnie, uwalniając brunatnoczerwone nasiona.

Kłącze: Grube, pełzające, walcowate, zwykle osiągające 5 cm średnicy i 50 cm długości. Zakorzenia się w dnie, zagłębione w osadach.

Surowiec zielarski: Korzeń grzybienia, kwiat grzybienia świeży.

• Wyciągi ze świeżych kwiatów są środkiem nasercowym i uspakajającym.
• Działają ogólnie uspakajająco, nasennie oraz hamują pobudzenie seksualne.
• Kłącza używano do pielęgnacji włosów, a z kwiatów produkowano wodę kwiatową.
• Świeże liście przykładano przy schorzeniach skóry (wrzody, wypryski, róża).
• Przy bólach głowy.
• Napar z suszonych liści stosowano wewnętrznie przy schorzeniach układu oddechowego,
• Wywar z korzenia pito przy chorobach macicy, a wywar z kwiatu przy białych upławach.

UWAGA: Działanie toksyczne.Alkaloidy działają na ośrodkowy układ nerwowy człowieka i zwierząt gospodarskich, porażając korę mózgową. Przetwory należy stosować ostrożnie i nie przekraczać zalecanych dawek.