Gatunek byliny z rodziny makowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju glistnik . Jest rozpowszechniony w strefie klimatu umiarkowanego w Eurazji, poza tym zawleczony został także na inne kontynenty. W Polsce jest pospolity na całym obszarze.
Pokrój: Roślina silnie gałęzista (rozgałęzienia widlaste) o wysokości od 0,3 do 1 m.
Łodyga: Okrągła na przekroju. Za młodu rzadko, odstająco owłosiona, zwłaszcza w węzłach. Z czasem łysieje.
Korzeń: Palowy system korzeniowy z grubym (1 cm średnicy), stożkowatym i czarnobrązowym korzeniem głównym i bardzo licznymi korzeniami bocznymi.
Liście: Odziomkowe, dolne liście mają ogonek długości 2-5 cm. Ich blaszka liściowa o długości do 8-20 cm jest pierzastosieczna, o 5-7 odcinkach jajowatych do kolistych, nierówno, głęboko wcinanych lub karbowanych. Górne liście są krótsze, 3-klapowe, krótkoogonkowe (ogonek długości 5-15 mm). U nasady ogonek liści rozszerza się i słabo obejmuje łodygę. Liście z wierzchu są jasnozielone, a spodem jasnosine i tu słabo owłosione
Kwiaty: Skupione po 3 do 8 w baldaszkach wspartych drobnymi podsadkami Kwiaty o średnicy do 2,5 cm. Kwitnie od maja do września.
Owoc: Równowąska, zielona torebka, pękająca dwiema klapami od nasady ku szczytowi Ma długość do 2-5 cm i szerokość 2-3 mm. Zawiera bardzo liczne nasiona
Działanie:
- Najsilniejsze działanie wiąże się z rozkurczaniem mięśni gładkich (układu pokarmowego, dróg żółciowych, moczowodów, dróg rodnych). W efekcie obserwuje się działanie żółciopędne, moczopędne, znoszenie bóli menstruacyjnych, ułatwianie wypróżniania.
- Działanie przeciwwirusowe, bakteriobójcze (szczególnie na bakterie np. gronkowce, pierwotniakobójcze), grzybobójcze.
- Chelidonina działa podobnie na ośrodkowy układ nerwowy jak morfina, ale znacznie słabiej(nie powoduje euforii). Jest także trucizną mitotyczną (hamuje podziały komórek).
- Działa przeciwalergicznie.
- Sok mleczny z glistnika używany jest w lecznictwie ludowym jako lek skutecznie usuwający brodawki (kurzajki) na skórze. Glistnik uważany jest za najbardziej skuteczny naturalny lek przeciwko brodawkom.
- Badano także skuteczność działania alkaloidów zawartych w glistniku w zwalczaniu wirusa HIV. Opisywane czasem działanie przeciwnowotworowe, wiązane jest z pojedynczymi przypadkami, co nie pozwala na zakwalifikowanie glistnika jako leku onkologicznego.
- Używany w kuracjach antynowotworowych.
- Okłady z sokiem mlecznym są pomocne w leczeniu grzybic skóry i trudno gojących się ran. Na skaleczenia przykłada się zgniecione liście.
Zbiór i suszenie: Ziele (młode pędy) zbierać najlepiej w okresie kwitnienia w maju i czerwcu. Suszyć w podwyższonej temperaturze ok. 30 °C lub nawet do 60 °C. Korzenie wykopuje się jesienią lub wczesną wiosną i suszy w temperaturze ok. 60 °C. Surowiec przechowywać należy w szczelnym zamknięciu chroniąc przed wilgocią. By zebrać 1 kg suszu trzeba wysuszyć ok. 6 kg świeżego ziela i korzeni
Odwar
Pół łyżki stołowej ziela zalewa się letnią wodą i lekko ogrzewa na parze przez 30 minut. Po ostudzeniu i przecedzeniu pije się 3 razy dziennie 1-2 łyżki w celu uśmierzenia bóli jelitowych i przy bolesnym miesiączkowaniu. Przy leczeniu kurzajek kilka razy dziennie należy dotknąć sokiem mlecznym brodawki, uważając by nie poplamić zdrowej skóry. Uważać należy na to, by sok ten nie dostał się do oczu, ponieważ powoduje silne pieczenie. Okłady z sokiem mlecznym są pomocne w leczeniu grzybic skóry i trudno gojących się ran. Na skaleczenia przykłada się zgniecione liście.
UWAGA: Dopuszcza się stosowanie maksymalnie w dziennej dawce 2–5 g suchego ziela Leki z glistnikiem. nie mogą być stosowane pod koniec ciąży (pobudzają skurcze macicy), w chorobie wrzodowej, przy jaskrze i ostrych nieżytach przewodu pokarmowego. Przy dłuższym stosowaniu alkaloidów glistnika istnieje zagrożenie spowodowania jaskry. Od końca XX wieku pojawiać się zaczęły doniesienia o ostrych uszkodzeniach wątroby ( problem pojawia się przy dłużej trwających kuracjach). Ze względu na własności toksyczne leczenie tą rośliną może być przeprowadzane tylko za wiedzą i pod kontrolą lekarza. Dopuszcza się stosowanie maksymalnie w dziennej dawce 2–5 g suchego ziela.
Dym powstający ze spalonej rośliny ma własności owadobójcze. Suche ziele palono by wytępić muchy w domostwach. Ziarno pszenicy moczone w soku glistnika służyło jako pułapka na ryby i ptaki. Roślina wykorzystywana jest jako naturalny pestycyd w Chinach.