Nazwy ludowe: bratek polny, macoszka, sierotki, kwiatek Świętej Trójcy. Występuje w stanie dzikim w Europie i Azji (Zachodnia Syberia, Turcja, Iran). W Polsce pospolity. Siedlisko; pola, przydroża, łąki, wzgórza, ogrody (chwast). Preferuje stanowiska suche o glebach piaszczystych, często ubogich.
Łodyga: Pojedyncza lub gałęzista, leżąca, podnosząca się lub wzniesiona, czterokanciasta, delikatnie owłosiona. Wysokość: 10-30 cm.
Liście: Dolne sercowate, górne lancetowate lub eliptyczne. Wszystkie mają karbowane brzegi.
Kwiaty: Pojedyncze, obupłciowe, wyrastają w kątach liści na długich szypułkach. Korona znacznie dłuższa od kielicha, płatki górne fioletowe, boczne i dolne żółte. Ostroga zielonawo-fioletowa. Kielich złożony z 5 lancetowatych działek z przedłużeniami poniżej nasady. Gatunek bardzo zmienny w ubarwieniu kwiatów, rozróżnia się szereg odmian botanicznych). Kwitnie od czerwca do września.
Owoc: Trójklapowa torebka z drobnymi, brunatnożółtymi nasionami zawierającymi elajosom.
Surowiec zielarski: Cała roślina. Zawiera wiolutozyd, saponiny triterpenowe, śluz, alkaloid wiolinę (w korzeniach), fenolokwasy (kawowy, protokatechowy, gentozynowy, waniliowy i in.), rutynę
Zbiór i suszenie: Ziele ścina się latem, suszy rozłożone jedną warstwa w miejscu ciepłym, ale nie na słońcu
Działanie:
- Reguluje przemianę materii.
- Działa moczopędnie.
- Zmniejsza łamliwość naczyń krwionośnych.
- Stosuje się go w zapaleniach pęcherza moczowego, kamicy moczowej, uszkodzeniu nerek przez substancje toksyczne (również przez uboczne działanie antybiotyków).
- W chorobie gośćcowej, trądziku młodzieńczym, wykwitach skórnych, tak zwanych wysypkach uczuleniowych.
- Przy nadciśnieniu tętniczym i chorobach siatkówki oka.
- W dawkach leczniczych ziele fiołka trójbarwnego nie wykazuje działania szkodliwego.
Odwar
2 łyżki ziela fiołka trójbarwnego zalać 2 szklankami wody letniej. Ogrzewać do wrzenia i gotować pod przykryciem 5 min. Odstawić na 10 min i przece- dzić. P