Gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Występuje w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja), w całej niemal Europie oraz na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie (Zachodnia Syberia, Turcja, Kaukaz). W Polsce jest średnio pospolity. Rośnie w świetlistych lasach i zaroślach, na miedzach, murawach i łąkach.

Łodyga: Wzniesiona, czterokanciasta, na ogół pojedyncza, owłosiona odstającymi włosami. Ma wysokość do 30–90 cm. Pod ziemią posiada krótkie, drewniejące kłącze, z którego każdej wiosny wyrasta część nadziemna, obumierająca wraz z nastaniem jesiennych mrozów.

Liście: Podłużnie jajowate, tępo zakończone, u nasady sercowate, karbowane, krótkoogonowe lub siedzące.

Kwiaty: Na szczytach łodyg wyrastają kwiatostany w formie nibykłosów, zbudowane z wargowych jasnopurpurowych kwiatów. Kielich dzwonkowaty z długimi, szydlastymi włoskami, korona o długości 12–16 mm, w rurce korony wewnątrz brak pierścienia włosków. Pylniki bardzo wyraźnie rozchylone. Kwitnie od czerwca do września.

Owoc: Rozłupnia.

Surowiec zielarski: Liście, ziele i kłącze. Zawiera m.in.: gorycze, betainę, cholinę, irodoid, śluz, olejek eteryczny oraz (wyłącznie w liściach) prowitaminę A i witaminę C, sole mineralne.

• Odwar z kłącza to dobry środek wymiotny, mający również zastosowanie w leczeniu zaburzeń trawienia i biegunek.
• Napar z ziela to środek regulujący proces trawienia, zalecany pomocniczo w leczeniu żółtaczki.
• Przy nadkwaśności.
• Na astme.
• Na zapalenie płuc i oskrzeli, nieżytów górnych dróg oddechowych, a nawet gruźlicy.
• Napar uważany jest za skuteczny specyfik w kuracji gośćca.
• Przy padaczce.
• Przy nerwicy wegetatywnej.
• Na uporczywe bóle głowy na tle reumatycznym, ale również i migrenowym.
• Przy leczeniu chorób pęcherza moczowego i moczowodów.
• Przy paraliżu.
• Na podagre.

(z ziela) 1 łyżeczkę do herbaty suszu zalać 1 szklanką wrzącej wody, parzyć pod przykryciem 15–20 minut, przecedzić i pić w razie potrzeby 3 razy dziennie po 1/2 szklanki. Do użytku zewnętrznego na okłady zaleca się odwar bardziej stężony z 1-11/2 łyżki ziela na 3/4 szklanki wody wrzącej, sporządzony jak poprzednio.