biała. Występuje w chłodniejszych rejonach Azji i Europy oraz w Afryce Północnej (Maroko). Pokrój: Osiąga do 30 m wysokości. Korona jest silnie rozwinięta, u starszych drzew rzadka, z długimi, cienkimi i zwisającymi z konarów gałązkami, żyje ok. 100 lat. Kwitnie w kwietniu.
Pień: Kora młodych drzew jest pomarańczowoczerwona, lecz z czasem staje się biała, a u starszych drzew czarna u nasady. Łuszczy się okrężnie. Młode gałązki są ciemne, nieowłosione, pokryte gruczołami. Pączki są nagie, lepkie, u nasady rozszerzone, na wierzchołku zaostrzone.
Liście:
U nasady są zwykle klinowate, nierówno podwójnie piłkowane. Młode liście są lepkie i słabo owłosione, szybko stają się całkiem nagie. Ogonek liściowy jest nagi i ma do 3 cm długości. Kwiaty: Kwiaty zebrane w kwiatostany zwane kotkami. Są podobne do kotek brzozy omszonej.
Owoce: Orzeszki podłużnie eliptyczne ze skrzydełkami 2-3 razy szerszymi od orzeszków. Łuski owocowe są trójklapowe. Klapki boczne, dłuższe od środkowej, są odgięte w dół.
Surowiec zielarski: Wysuszone liście. W młodych liściach i pączkach znajduje się więcej olejków eterycznych. Surowcem zielarskim może także być kora brzozowa będąca źródłem betuliny stosowanej w leczeniu trądziku.
Działanie:
- Działa moczopędnie, odtruwająco i wzmacniająco. Jest stosowany przy kamicy nerkowej.
- Przy obrzękach na tle krążeniowym.
- Jako środek na porost włosów.
- W medycynie ludowej do wybielania skóry i przeciw piegom.
- W przewlekłych chorobach dróg moczowych, niewydolności nerek.
- Przy gośćcu i przy łuszczycy stosuje się napar z liści. można nim przemywać też suchą i łuszczącą się skórę.
- W obrzękach na tle niedomogi sercowo-naczyniowej i zatrzymaniu elektrolitów w organizmie.
Zbiór i suszenie: Liście zrywa się młode, gdy są jeszcze lepkie i suszy w warunkach naturalnych w cieniu. Po wysuszeniu liście mają słaby, przyjemny zapach i gorzkawy, ściągający smak. Korę zbiera się wiosną z młodych, ściętych pni i gałązek, zdziera się elastyczną białą część zewnętrzną. Pączki pozyskuje się wczesną wiosną, gdy są dobrze nabrzmiałe, z drzew ściętych w czasie czyszczeń, i suszy w temperaturze 25 – 30 °C. Wysuszone pączki są lepkie, na przekroju jasnozielone, o silnym balsamicznym zapachu i gorzkawym smaku.
Skład chemiczny:
Liść: flawonoidy (do ok. 2,5%, m. in. hiperozyd, mirycetyna, luteolina), garbniki katechinowe, związki trójterpenowe (m. in. folientriol, folientetraol), saponiny (w młodych liściach), kwasy organiczne (m. in. askorbowy), sole mineralne
Sok brzozowy: zawiera głównie fruktozę (cukier inwertowany), kwasy organiczne, aminokwasy, sole mineralne, witaminę B.
Pączki brzozy: do 6% olejku (flawonoidy, sekwiterpeny, gorycze, saponiny). Kora brzozy: betulina (10%), betulozyd, saponiny, garbniki, kwasy żywicowe, olejek (m. in. salicylan metylu)
Smoła brzozowa: fenole (do 6%)
