Gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Pochodzi ze wschodnich wybrzeży kontynentu północnoamerykańskiego, na którym występuje w stanie dzikim. Spotykana równie często na terenach podmokłych, jak i bardzo suchych. Roślina o niewielkich wymaganiach glebowych. Toleruje niskie temperatury sięgające -35 °C.
Pokrój: Krzew osiągający wysokość 2 do 2,5 m, wyjątkowo 3 m. Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie w maju na biało.
Liście: Naprzemianległe, ciemnozielone, długości do 6 cm. Jesienią pomarańczowe, do czerwonych.
Kwiaty: Zebrane w baldachogrona.
Owoce: Jagody o barwie ciemnogranatowej, prawie czarnej i słodkawym, aromatycznym miąższu. Owoce o średnicy ok. 10 mm, pokryte delikatnym, meszkowatym nalotem
Surowiec zielarski: Surowcem są świeże lub suszone owoce. Zawierają one dużą ilość antocyjanów, fenolokwasy, garbniki, pektyny, witaminy (sporo witaminy C i P) oraz sole mineralne: potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo i pierwiastki śladowe: jod, mangan, molibden.
Działanie: Owoce aronii zawierają od 1200 do 5000 mg witaminy P, podczas gdy w owocach uprawianych tradycyjnie na terenie Polski zawartość tej witaminy nie przekracza kilkudziesięciu mg. Zaznaczyć należy, że w sokach i mrożonkach witamina ta prawie w pełni zachowuje swoją aktywność.
- Owoce są cennym surowcem dietetycznym i leczniczym, wręcz niezastąpionym w profilaktyce wielu chorób cywilizacyjnych, pomagają również usuwać z organizmu szkodliwe metale ciężkie, takie jak ołów.
- Ma właściwości przeciwutleniające, hamujące procesy starzenia oraz zapobiegających chorobom nowotworowym,
- Owoce aronii czarnej, a także sok z nich można polecać w profilaktyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego arteriosklerozie, katarze żołądka oraz żylaków odbytu.
- Owoce uwalniają organizm od toksyn, są pomocne w leczeniu chorób krążenia, obniżają ciśnienie krwi, wzmacniają ściany naczyń krwionośnych, przeciwdziałają krwawieniu (np. z żołądka w chorobie wrzodowej), zmniejszają też napięcie nerwowe i stres.
- Spożywanie przetworów z aronii łagodzi skutki chemio i radioterapii, szkodliwego promieniowania komputera, uodparnia skórę na promieniowanie UV, zmniejszają działanie uboczne leków antynowotworowych.
- Łagodzi dolegliwości w chorobach trzustki i wątroby, poprawiaja trawienie.
- Zapobiega chorobom serca, zapobiega miażdżycy.
- Zapobiega odkładaniu złego cholesterolu.
- Zapobiega nadciśnieniu, uelastyczniają naczynia kapilarne.
- Wysoka zawartosc witaminy A.
Zbiór i suszenie: Suszenie owoców przeprowadza się zaraz po zbiorze rozkładając cienką warstwą w cienistym i przewiewnym miejscu, najlepiej jeżeli jest możliwość rozłożenia owoców na sicie.
W kosmetyce: Stosuje się sok z aronii w dużych rozcieńczeniach. Jest pomocny przy oparzeniach słonecznych.
Skład chemiczny: W świeżej masie dojrzałych owoców znajduje się 74-83 procent wody i 17-26 procent suchej masy. Cukry stanowią 6,2-10,8 procent świeżej masy owoców, natomiast kwasy 0,7-1,3 procent w przeliczeniu na kwas jabłkowy. Ponadto stwierdzono obecność garbników, pektyn, barwników oraz pierwiastków chemicznych jak rad, molibden, żelazo i jod. Substancje garbnikowe (zawartość 0,35-0,6 procent suchej masy), nadają owocom cierpki smak, stąd rzadko nadają się do bezpośredniej konsumpcji. Najcenniejszą zaletą aronii jest bogactwo witamin, zwłaszcza występujących w śladowych ilościach w innych owocach i warzywach.
Sztuka kulinarna: Z owoców aronii można przygotować soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady. Sok z aronii może być używany do barwienia innych soków. Bardzo cennym surowcem jest susz z owoców. Po zalaniu wrzątkiem daje napar o pięknym rubinowym kolorze, co świadczy o zachowaniu aktywnej witaminy P. Dzięki dużej zawartości antocyjanów sok z aronii może zastąpić w przemyśle spożywczym barwniki sztuczne. Rozcieńczony 100 razy ma jeszcze intensywnie różową barwę. Świeżo zerwane owoce posiadają cierpki posmak wynikający z zawartości garbników, jeśli jednak zje się je po kilku dniach lub przemrozi w lodówce – unika się tego nieprzyjemnego smaku.
Nalewka z aronii 3 litry wody
2 kg aronii
400 liści wiśni
2 kg cukru
1 litr spirytusu
1 kwasek cytrynowy (20 g)
Aronie i liście myjemy. Następnie aronie z liśćmi zalewamy zimną wodą, dodajemy cukier i gotujemy 20-30 minut. Odstawiamy na 24 godziny. Po tym czasie przecedzamy i dodajemy kwasek cytrynowy. Po ostudzeniu dodajemy spirytus i rozlewamy do butelek. Przepis pozwala na uzyskanie 5 litrów nalewki. (moc około 20%)
Sok z aronii na przeziębienie
3 litry wody,
2 kg aronii,
400 świeżych liści wiśni,
0,5 kg cytryn,
2 kg cukru
Najpierw należy aronię przebrać i wypłukać. Następnie wrzucić do garnka warstwami przesypując je liśćmi wiśni. Potem zalać 3 litrami wody, lecz tak by wszystkie owoce były przykryte, jeśli za mało to to dolewamy wody tak, aby aronia była pokryta wodę. Gotujemy aż zacznie wrzeć, a od tego momentu jeszcze przez 20 minut. Po tym należy odcedzić powstały sok do innego garnka i dodać sok z 0,5 kg cytryn, oraz 2 kg cukru. Całość wymieszać do rozpuszczenia cukru, a potem postawić na ogień i zagotować aż do wrzenia. Po takim zagotowaniu sok zabutelkować i pozostawić do wystygnięcia.